SURP PRKICH KİLİSESİ:
Tanıtım tabelasında “Aziz Prkiç (Keçel) Kilisesi” diye yazar. Surp Prkich KUTSAL KURTARICI anlamındadır.
Kilesinin yarısı yıkık konumdadır. 
1034-1036 yılları arasında kral 3. Smbat Hovhannes döneminde Generallerden Abulgharip Pahlavuni’nin vakfiyesi olarak yaptırılır.
Kilise zemini daire planlıdır.
Kiliseye bakılınca altlı üstlü iki bölüm görülür. Alt bölüm daha geniş ve dışarıdan silindirik, içeriden ise sekiz köşeli olarak yapılmıştır.
Üs kısım ise kubbeye kadar hem içten hem dıştan silindirik yapıdır. Silindirik yapıdan kubbeye mükemmel bir geçiş yapılır.
Kilise 1291 ve 1342 yıllarında iki kez onarım görür.
1930 yılında düşen bir yıldırım kilisenin yarısının yıkılmasına neden olur.
Şu anda yarım kubbe ile ayaktadır.
Kilisenin silindirik dış duvarları 19 körkemer (yalancı kemer) ile süslenir.
(Kör kemer: Yalancı kemer de denir. Süsleme amacı ile yapılır. Duvarların hiçbir yükünü taşımaz, içinden de geçilmez. Kapı ve pencere olarak da kullanılmazlar. Kör kemerler binanın inşası esnasında yapılabileceği gibi, sonradan da yapıya eklenebilirler.)
İç kesimde ise çifte başlıklı sütunlarla desteklenen nişler ile kiliseye derinlik verilir.
Kilisenin alt çokgen silindirik bölümünden üst silindirik bölüme geçiş bir kasnak ile yapılır.
( Kasnak: Genelde kubbelerde kullanılır. Gövde ile kubbe arasında geçişi sağlayan çokgen veya yuvarlak kaideye kasnak denir.
Kasnak genelde kubbede kullanılmasına rağmen bu kilisede alt silindirik çokgen kısımdan üst silindirik kısıma kasnak ile geçiş yapılır.)
Üst kısımdaki kör kemerlerde birer ara ile içeriye ışık sağlayıcı dışta uzun ve dar, içeriye doğru genişleyen pencereler yapılmıştır.
En üstte kubbe kasnağı ile kubbeye geçiş yapılır. Bölümler arısı geçişler örgü motifleri ile süslenir.
Kilisenin iç kısmı 8 Nişli olarak yapılır. Bu nişlerin aralarına yarım sütunlar yapılır. Sütun başlıkları binanın iç alt kısmını çevreleyen silmeler ile birleştirilir. 
Üzeri badana ile kapanmış Bizans tarzını yansıtan freskler zor seçilir durumda. Badana altından seçilebildiği kadarı ile güneyde İncil yazarlarından Yuhanna, güneybatıda Lukas, kuzeybatıda Markus ve kuzeyde Matta freskleri görülür.
Batı kısımda ise son akşam yemeği betimlenir. Markus resminin altında İsa’nın başkalaşımı resmedilir. Matta resminin altında da İsa’nın ölümünden sonra dirilişi aktarılır.
Kilisenin dış kısmı da çok ilginçtir ve tarihi bir belge niteliğindedir.
Duvarlardaki yazıların özeti aşağıdadır.
*** Kiliseyi yaptıran Abulgharip Pahlavuni 1035 yılında Bizans Kralı 4. Michael tarafından davet edilir.
İsanın Çarmıha gerildiği Haçtan bir parça Ani’ye gönderilir, şehre İsanın tekrar geri dönüşüne kadar uğur ve bereket getirmesi için.
*** Abulgharip Pahlavuni İsa geri gelene kadar haçı kilisede saklayacak ve kilise gece hizmetleri de verecek. Bu Vazife İsa tekrar geri gelene kadar sürdürülecek.
*** Bu kiliseyi ziyaret edenler hacı olurlar, çünkü İsa’nın çarmıhından bir parça buradadır. Gelen hacıların konaklaması için kilisenin hemen yanına bir Şamatun yaptırılır.
*** 1193 yılında Trtad isimli bir rahip tarafından büyük bir tamirat gerçekleştirilir.
*** 1291 yılında Mkhitar adlı bir kişi çan kulesi yaptırtır.
Aziz Prkich kilisesi Ermeni mimarisi için büyük özellik taşır. Bu kilise başka bir kilise örnek alınarak yapılmamıştır. Daha sonra da bu kiliseye benzer bir kilise de yapılmamıştır. Tüm dünyada tek örnektir.
Üst üste bindirilmiş iki alt yapının üzerine yerleştirilmiş mükemmel geçişli merkezi kubbede hiç bir destek kullanılmaması yapıya zarif bir görünüm kazandırır.
———————
———————
Sayfayı okumaya misafir olduğunuz için teşekkür ederim.
Herkese kendi hayat felsefesine göre mutluluklar diliyorum.
Saygılar, selamlar
Rehber Muammer Çelik
* Yukarıdaki bilgiler pek çok sayıda yazı, makale, kitap taramaları sonunda ortaya çıkmıştır.
Her türlü görüşlerinize, eleştirilerinize ve önerilerinize açığım. Telefon numaram: 0532-2643999 email adresim: rehbermuammer@gmail.com